Norske tulleord, kap.2

Ein laurdag ettermiddag utan tre-fire aviser, nytrekt sjølvmalen kaffi og VG-kryssordet er i grunnen heilt utenkjeleg. No er det sjølvsagt litt fordømt bale at det alltid skal stå eit par-tre uløyselege ord igjen, men det får so vere. Eg opnar i allefall ikkje Kryssordboka, så djupt synk eg ikkje.

Eg sluttar visst aldri å undre meg over dette avisspråket. I dagens Hordaland kunne vi lese om ein fotballfrelst familiefar. Dermed var spekulatoren i gang. (Spekulator er forresten eit ord eg har tjuvlånt frå ein god ven, fordi eg tykte det var eit morosamt uttrykk :)

Men det var denne familiefaren. Familiemann er eit uttrykk eg kan forstå, med det forstår vi jo at det er ein mann som har familie, og underforstått skjønar vi også at det er ein mann som har born. Men kva er ein familiefar, og kva skil ein familiefar frå ein heilt vanleg far, skal tru? Og kvifor høyrer vi nesten aldri om familiemødre?
Kan det vere så enkelt at ein familefar har fleire born, og såleis er far til ein heil familie? Neei, det stemmer jo heller ikkje. Eittbarnsfedre har vel også familie - ja, om dei ikkje lever åleine,då. Dei kan forresten ha familie sjølv om dei bur åleine. Eller?

Det var då som søren kor vanskeleg dette skulle bli. Nyfiken som eg er,klikkar eg meg inn på søkesida Kvasir og skriv: familiefar. Eg gidd sjølvsagt ikkje å lese meir enn tre-fire av dei fleire hundre treffa, men registrerer at iallefall dei tjue første refererer til nyhendeartiklar i diverse aviser. Så blankar eg ut søkefeltet og skriv: familiemor. Eg får eitt treff.

Diverse klynkelydar frå familiens firbeinte fortel meg at det er på tide å slå av spekulatoren. Pliktene kallar. Nøgd med meg sjølv loggar eg av pc'en, og konstaterer at eg har avslørt eit nytt tulleord, oppkonstruert av talentlause norske pressefolk.
Framhald i neste nr.

Utdrag frå ei feriedagbok...

Benson nyt utsikta frå fjellet Orkja i Jølster. Ein av dei få soldagane årets sommarferie baud på


Foto: H. Dvergsdal

Heldigvis regnar det ute!

Ein rask glytt ut hytteglaset, og dagens gladmelding er klar: Det er ikkje skogbrannfare i Gjengedalen i dag heller. Eg dukkar så vidt ned att i bladbunka, før den elleville firbeinte kjem svinsande inn verandadøra med ein søkkblaut husbonde på slep. Fyttigrisen kor det regnar ute, seier han.
Ja, takk og pris for det. Hæ? Ja, no sa du det òg, kvifor seier du at det regnar ute? Hæ? Fyren ser ut som eit einaste stort spørjeteikn, og ristar oppgitt på hovudet.
Eg viser han bladet som eg sit og les i. ” Ti gode tips til aktiviteter når det regner ute”, står det.


Norge trur eg må vere det einaste landet der det regnar ute. Dei fleste andre stader berre regnar det. Kva er det eigentleg som får oss til å seie noko så dumt?

Det slår meg at det norske språket er fullt av slike tullete formuleringar, godt innarbeidde pleonastiske uttrykk, som regel framelska og flittig nytta av meir eller mindre – helst mindre – språkdyktige journalistar. I journalistspråket har visse pleonasmar (pleonasme = smør på flesk) etterkvart blitt normalspråk, som t.d. pleier som regel å… eller årsaka skuldast… I avisene les vi dessutan stadig om tragiske dødsulukker og uhyggelege drap. Fins det hyggelege drap? Og er ikkje alle dødsulukker tragiske?

Eg merkar at eg svinn inn i ein språkfilosofisk tankespiral. Den slags aktivitet er i alle høve ikkje væravhengig, og takk for det. Skodda ligg tjukk langs fjellsidene, eg fyller kaffikoppen for n’te gong og hiv ei skie i omnen, medan eg sender ein venleg tanke til Svein’en på Dalheim som har fylt opp skytja mi med all den turre og gode fjellbjørka. Det er berre å innsjå at min fire veker lange ferie snart er over. Eg tenkjer på passet som framleis ligg trygt og ubrukt i dashbordet til Volvo’en, medan den velkjende tanken kjem snikande slik den trufast plar omlag midt i siste ferieveka, tanken på dokumentbunkene som ventar på kontoret…

Fins det noko betre enn ein god, gamaldags, våt norsk hytteferie? Neppe..
Det gode med å feriere her i landet er at her regnar det i allefall UTE !